Mise-en-scène

Omdat ik u niet altijd met mijn oeverloos gezwam wens lastig te vallen post ik graag wat van andere bodem. Tenzij u voor dat gezwam kwam - het zou mij verwonderen.

Eerste lezing uit: inleiding brochure 2005-2006 Kaaitheater

Mise-en-scène

In de trouwzaal van een gemeentehuis hebben een vrouw en een man elkaar net het jawoord gegeven. De bruidegom begint behoedzaam de ring aan de vinger van de bruid te schuiven. Maar de vriend van het jonge paar, die als fotograaf de plechtigheid verslaat, maakt plots wanhopige bewegingen: zijn filmrolletje is op; hij zal het moment suprême niet kunnen vastleggen. Iedereen lacht. De bruidegom schuift de ring terug van de vinger van zijn bruid. Als de fotograaf weer paraat is, wordt het ritueel overgedaan. Iedereen tevreden. Het beeld van de gebeurtenis krijgt voorang op de gebeurtenis zelf: de kopie primeert op de werkelijkheid. Maar de foto die straks in het album prijkt, beeldt niet de gebeurtenis af, maar de herhaling, het naspelen ervan. De gebeurtenis is 'theater' geworden.
Meer dan ooit tevoren in de geschiedenis is onze kijk op de werkelijkheid een 'tweede' kijk, een gemediatiseerde blik. We nemen de wereld waar doorheen een frame. Maar vaak weten we niet welk frame dat is, noch wie het heeft geplaatst. En daardoor zijn we niet zeker wat we zien.
Theater is historisch gesproken altijd de plek van de illusie geweest, van de schijn, van het in-beeld-zetten, het trompe-l'oeil. Vreemd genoeg - of niet! - zijn heel wat podiumkunstenaars vandaag bezig met het ontmaskeren van de schijn waarmee we geconfronteerd worden in de reclame, op de televisie, in de 'grote' politiek maar evenzeer in onze eigen 'kleine' levens van elke dag.
De parade vertelt in De Habsburgers het verhaal van de Oostenrijkse keizerin Sisi. Daarbij wordt tegelijk Romy Schneider ten tonele gevoerd - is het niet aan haar dat we altijd het eerst denken als we het over Sisi hebben? - en daarmee wordt duidelijk dat onze kijk op Sisi van meet af aan ook al een getheatraliseerde kijk is.
Aleksandr Petlura laat in zijn performances zien hoe het Sovjetcommunisme aan de hand van voorwerpen en kledij gestalte gaf aan de socialistische maatschappij.
[...]
(Deze) kunstenaars doen dit niet vanuit een artistieke strategie die om zichzelf draait. Het zijn uitingen van hun maatschappelijk en politiek engagement. Zij uiten zich niet in slogans, maar doorheen hun werk.
Zij doen dat in theater, dat wil zeggen op een plek waar mensen op een bepaalde dag op een bepaald uur samen komen en samen iets beleven. Ook die plek maakt deel uit van een mise-en-scène; infrastructuur en scenische opstelling bepalen onze blik. Het levert een ervaring op die tegelijk gemeenschappelijk is én individueel gekleurd blijft.
Dat is de inzet van een theater in een tijd waarin we niet goed meer weten wie we zijn, waar we zijn en hoe dat gekomen is.

tekst: Kaaitheater; inleiding brochure 2005-2006; Johan Reyniers, Petra Roggel & Marianne Van Kerckhoven - http://www.kaaitheater.be/